Thông qua hồi ký của Daniel và những tư liệu mà ông cung cấp, chúng ta có được một góc nhìn mới hơn về An Phú.

       Trung tá (Lieutenant-Colonel) Daniel Marvin (biệt danh : Dangerous Dan - Dan nguy hiểm) sinh ngày 10/10/1933, mất ngày 19/01/2012. Marvin tham chiến ở Việt Nam từ tháng 12 năm 1965 đến tháng 12 năm 1966.

Một ngày sau lễ Giáng sinh năm 1965, William Tuttle - chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Hoa Kỳ vùng IV chiến thuật (Tây Nam Bộ) ở Cần Thơ - gọi Marvin đến và đề nghị ông xung phong đi chỉ huy đội A-424 tại quận An Phú - nơi được mệnh danh là "chỗ trú ngụ an toàn" của quân du kích - để đối phó lại quân Giải phóng bên kia biên giới Campuchia. "Dan, nếu anh nhận nhiệm vụ tối mật này, anh sẽ được quyền tự quyết". Marvin đến An Phú lãnh nhiệm vụ chỉ huy đội A-424 từ 27/12/1965 đến 1/8/1966. Tại An Phú, ông được sự tín nhiệm của lực lượng quân đội Hòa Hảo. Marvin rất đề cao đạo đức và lòng trung nghĩa của tín đồ Hòa Hảo. Có khoảng 792 người theo đạo thường xuyên tham gia vào lực lượng của Marvin.

 
Tháng 6/1966, CIA giao nhiệm vụ cho Marvin và đơn vị của ông sang Campuchia - lúc đó đang là quốc gia trung lập do hoàng thân Sihanouk lãnh đạo - ám sát Sihanouk để gây bất ổn và đồng thời đổ tội cho quân Cách mạng Việt Nam. Marvin đặt điều kiện là tổng thống Johnson phải công khai với người dân rằng quân đội Mỹ có thể tấn công không giới hạn qua biên giới Campuchia miễn nơi đó có quân du kích. Hai ngày sau, Marvin cùng 42 người vượt sông Bassac (sông Bình Di, nhánh sông Hậu bên bờ Tây cù lao An Phú), chuẩn bị ám sát quốc trưởng Sihanouk. Tuy nhiên, khi ông biết tin tổng thống Johnson từ chối yêu cầu của mình và tính mạng của đội quân đi ám sát Sihanouk sẽ không được chính phủ Mỹ bảo vệ, Marvin đã hủy bỏ nhiệm vụ.

CIA vô cùng tức giận trước hành động bất tuân này và không thể để lộ chuyện này ra bên ngoài vì chính sách ngoại giao mới của Hoa Kỳ trong cuộc chiến đã thay đổi. 6 ngày sau, Thủ tướng Việt Nam cộng hòa lúc đó là Nguyễn Cao Kỳ - người có nhiều quan hệ với CIA - đã ra lệnh tấn công và phá hủy trại lính An Phú của Marvin. Trước tình hình đó, Trung ương giáo hội Hòa Hảo đã nhờ Trung tướng Đặng Văn Quang - chỉ huy vùng IV chiến thuật - đứng ra bênh vực Marvin. Nhờ đó, Marvin và người của ông được an toàn. Marvin giải ngũ tháng 5/1973. Ông là người Mỹ duy nhất được vinh danh trong Tổ đình Hòa Hảo. Năm 2003 , Marvin viết cuốn hồi ký về những ngày hoạt động tại An Phú.

Mục đích của Marvin khi xuất bản quyển sách:

• Kể về sự dũng cảm của nhân dân Việt Nam, đặc biệt là những người theo đạo Hòa Hảo ở An Phú.
  
• Kể lại những việc làm kinh khủng mà đội quân của ông đã phải hoàn thành.
  
• Tố cáo những tội ác mà lực lượng lính đặc nhiệm Hoa Kỳ gây ra tại An Phú.

An Phú 50 năm trước

An Phú ngày nay

Án ngữ ngay đầu nguồn sông Hậu, An Phú là cửa ngõ qua lại chính bằng đường sông và cả đường bộ giữa tỉnh Châu Đốc (đơn vị hành chính lúc bấy giờ) với các vùng giáp ranh của Campuchia.

An Phú có các căn cứ cách mạng như: căn cứ B1 Đồng Đức (xã Phú Hữu), căn cứ B3 Vạt Lài (xả Khánh Bình); còn căn cứ B2 Giồng Trà Dên (xã Tân An, huyện Tân Châu) thì nằm kế cạnh căn cứ B1.

Chẳng hạn tháng 10/1959, đội vũ trang số 8 của lực lượng cách mạng đã vượt sông Tiền về đóng căn cứ bí mật tại Bưng Ven, khu vực giáp ranh giữa 2 huyện Tân Châu - An Phú.

Trong giai đoạn những năm 1960, lực lượng quân Giải phóng mở rộng hoạt động qua lại trên biên giới do đó quân đội Việt Nam cộng hòa được tăng cường ở các khu vực vùng biên.
Giai đoạn này cũng là thời điểm chính quyền Hoa Kỳ đưa ra chính sách: Việt Nam hóa chiến tranh!
Đặc biệt, các đồn bót (camp) dọc theo tuyến biên giới luôn có các sĩ quan thuộc lực lượng lính đặc nhiệm Mỹ (Special Force, Green Beret) làm cố vấn.

Hoạt động của quân Giái Phóng

Xin giới thiệu 1 số hình ảnh về An Phú do người lính đặc nhiệm Hoa Kỳ - Daniel Marvin - lưu giữ:

Trại biệt kích biên phòng Dân Nam đóng tại quận An Phú do đại úy Daniel Marvin chỉ huy. Trại này nằm bên bờ sông Hậu, đoạn đi qua thị trấn An Phú, ngày nay có thể là huyện đội?

Trại Dân Nam - 28/11/1965 - nhìn về hướng Nam

Làng An Phú và sông Hậu ở phía sau

Lô cốt phòng thủ của trại

Căn cứ đóng quân của chế độ cũ ở xã Phú Hữu bên rạch Cỏ Lau. Nay là đình Phú Hòa, xã Phú Hữu

Đồn Phú Hữu nằm trên một góc của rạch Cỏ Lau, phía tây nam đồn Phú Hiệp

Lô cốt phòng thủ ở xã Phú Hữu, căn cứ Cách mạng B-1 (Đòng Đức) nằm tại xã Phú Hữu nên địa phương này đặc biệt đối với quân Mỹ.

Thùng đạn thu được ở căn cứ Bưng Ven (xã Phú Hữu)

ngày 17/01/1966 thu được đạn dược, mìn tại căn cứ bí mật Bưng Ven. Tổng số vũ khí khoảng 2.700 thứ. Hầu hết được hủy bởi lực lượng dân sự chiến đấu số 441 và 444. 

Cầu khỉ (xã Vĩnh Hội Đông)

Cúng heo quay mừng lễ kỷ niệm thành lập trại

Lễ trao huy chương

Tìm hiểu thêm:

• Bài viết về An Phú trên Wikipedia.
• Bài viết về Daniel Marvin cũng trên Wikipedia.
• Website của Daniel Marvin, trang hình ảnh.
• Fort fairfield jounal

Hồi ký: Expendable Elite - Biệt Đội Tinh Nhuệ