Tai họa là thật sự ghê gớm... Nhưng đừng quên rằng, ân huệ còn to lớn hơn nhiều. Nhận thức được như vậy, chúng ta mới có thể cư xử với dòng sông thân yêu một cách công bằng, khôn ngoan và phải đạo.
Trích lời dẫn trong phim tài liệu Mê Kông ký sự tập 67.
Ô nhiễm chất độc Asen (Thạch Tín) trong nguồn nước là vấn đề mà nhiều Quốc gia và tổ chức Quốc tế rất quan tâm bởi tác hại sâu rộng của nó đối với con người mà môi trường. Tham khảo qua báo chí và các tài liệu nghiên cứu của nhiều tác giả, chúng ta không khỏi bất ngờ khi biết được sự ô nhiễm Asen tại huyện An Phú!
Loạt bài viết sau đây được sưu tầm, rút trích từ nhiều nguồn khác nhau, tập trung vào những phần tư liệu nghiên cứu tại huyện An Phú.
Là một người không hoạt động và đóng góp trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường, y tế, an sinh xã hội... của huyện An Phú nên mục đích duy nhất của tôi khi tập hợp các tài liệu về ô nhiễm Asen tại huyện An Phú là để những ai "quan tâm" có thể tham khảo, tôi hoàn toàn không có chủ ý gây mang hoang trong dư luận!
Phản ánh của báo chí năm 2006:
An Giang
Người dân vẫn... dùng nước nhiễm asen
Thứ Hai, 31/07/2006 00:50
Mặc dù Tổ chức UNICEF và Viện Vệ sinh Y tế công cộng (TPHCM)
đã có kết luận mức độ nhiễm thạch tín (asen) rất cao trong mẫu nước
giếng khoan tại một số địa phương trong tỉnh An Giang nhưng vì không
được ngành y tế của tỉnh thông báo rộng rãi, rất nhiều hộ dân nơi đây
vẫn... vô tư sử dụng nguồn nước bị nhiễm asen
Có mặt tại xã Khánh Bình, huyện An Phú (An Giang) vào sáng ngày
27- 7, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên khi thấy người dân nơi đây vẫn sử
dụng nguồn nước giếng khoan được cảnh báo là nhiễm asen rất cao.
Người sử dụng, kẻ... hạn chế
Theo người dân nơi đây, cách nay khoảng 10 ngày, có một đoàn đến
khảo sát lấy mẫu nước ngầm từ các giếng khoan trong xã. Rồi từ đó đến
nay, không một hộ dân nào nhận biết được kết quả của việc khảo sát từ
các ngành chức năng. Vì thế, họ tiếp tục sử dụng nguồn nước giếng có
nhiễm asen là điều dễ hiểu. Một ông lão nói với vẻ bức xúc: "Không xài
nước này thì lấy nước gì mà xài. Có ai bảo chúng tôi là nước giếng bị
nhiễm thứ gì đâu?”.
Qua cồn xã Phước Hưng, ghé nhà anh Võ Văn Đông, ngụ ở ấp 1, chúng
tôi thấy gia đình anh vẫn có người đang tắm rửa từ nguồn nước xanh nhờn
trong chiếc bồn trữ nước được bơm lên từ giếng khoan. Nước giếng này
trước đây anh Đông khoan để ăn uống, nhưng khi đặt mô-tơ bơm rút nước
lên để vài giờ thì nước ngả sang màu vàng, lắng phèn uống thử thì ngửi
thấy có mùi rất khó chịu. Thấy vậy, gia đình anh Đông hạn chế sử dụng
nguồn nước đó cho việc ăn uống; chỉ để dành cho tắm giặt và tưới hoa
màu. Chính vì thế, trong suốt thời gian qua, hàng trăm hécta hoa màu
được xem là "rau sạch” của huyện An Phú vẫn... sống nhờ vào nguồn nước
nhiễm asen.
Không thông báo rộng rãi vì... sợ dân hoang mang
Số liệu công bố của Viện Vệ sinh Y tế công cộng cho thấy, những
mẫu nước giếng khoan của các xã Khánh An, Vĩnh Lộc, Phước Hưng, Quốc
Thái và Khánh Bình của huyện An Phú đều ở mức độ từ 120ppb- 830ppb, vượt
tiêu chuẩn nước sạch ăn uống từ 12- 83 lần. Không riêng gì huyện An
Phú, mà cả những huyện cù lao của tỉnh An Giang là Tân Châu, Phú Tân và
Chợ Mới nằm ở 2 nhánh sông Tiền và sông Hậu cũng bị nhiễm asen rất cao.
Thế nhưng, hầu hết người dân nơi đây đều chưa nhận được thông báo phải
dừng sử dụng nguồn nước có chứa chất độc này. Trao đổi qua điện thoại
với chúng tôi vào chiều ngày 27- 7, bác sĩ Phạm Văn Bé, Giám đốc Trung
tâm Y tế dự phòng tỉnh An Giang, cho rằng ngành y tế của tỉnh đã có
thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng và kêu gọi người dân
không nên sử dụng nguồn nước nhiễm asen vào việc ăn uống; chỉ có thể sử
dụng để tưới tiêu. Tuy nhiên, thông báo này cũng được... giới hạn vì
không khéo người dân ở những huyện khác trong tỉnh... hoang mang (!?).
Đã có người mắc bệnh về da
Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện tại có khá nhiều trường hợp
người dân ở những địa phương có nguồn nước bị nhiễm asen đã bị mắc phải
các chứng bệnh về da, như: đỏ da, da bị sừng hóa... Tuy nhiên, chắc chắn
con số người mắc phải những triệu chứng của asen sẽ không dừng lại ở
đó. Bởi lẽ, phong trào xây dựng giếng khoan ở huyện An Phú và một số
huyện trong tỉnh An Giang chỉ mới bắt đầu cách nay khoảng 5 năm. Trong
khi đó, nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến nhiễm asen phải sau 10-15 năm
sử dụng mới có biểu hiện triệu chứng rộng rãi. Do đó, nếu ngành y tế
của tỉnh An Giang vẫn giữ nguyên quan điểm... thông báo giới hạn thì hậu
quả sẽ rất khó lường từ việc người dân vẫn... vô tư sử dụng nguồn nước
nhiễm asen.
Bài và ảnh: SONG TUẤN
Báo Người Lao Động
Thứ Ba, 05/12/2006, 06:03 (GMT+7)
Nước ngầm nhiễm thạch tín: Dân vẫn phải sử dụng
 |
|
Người dân sử dụng nước giếng khoan trong sinh hoạt ở xã Vĩnh Lộc, huyện An Phú, An Giang Ảnh: V.Hà |
TT - Từ khi nguồn nước sông rạch bị ô nhiễm, rất nhiều
người dân nông thôn ở ĐBSCL đã chuyển sang sử dụng nước giếng khoan phục
vụ ăn uống, sinh hoạt.
Tuy nhiên,qua khảo sát của cơ quan chức năng tại bốn
tỉnh Long An, Đồng Tháp, An Giang và Kiên Giang cho thấy mức độ nhiễm
thạch tín (asen) trong nước ngầm cao đến mức báo động.
Gây hại cho sức khỏe
Theo kết quả khảo sát của Viện vệ sinh - y tế công cộng
thuộc Bộ Y tế, tại An Giang có tới 40% trong tổng số 2.966 mẫu được
kiểm tra bị nhiễm thạch tín, trong đó có những mẫu bị nhiễm thạch tín
toàn phần. Đa số tập trung ở huyện An Phú, Phú Tân, Tân Châu và Chợ Mới.
Nguy hiểm nhất là 253/260 mẫu nước giếng khoan tại xã Khánh An, Vĩnh
Lộc, Phước Hưng, Quốc Thái và Khánh Bình (huyện An Phú) bị nhiễm thạch
tín vượt chỉ tiêu nước sạch từ 12-83 lần.
Còn tại Đồng Tháp, trong số 2.960 mẫu nước được kiểm
tra thì 67% nhiễm thạch tín. Huyện Thanh Bình có tỉ lệ cao nhất với 85%
số mẫu nhiễm. Trong khi đó, ở Long An lấy 4.876 mẫu nước giếng khoan,
phát hiện 56% nhiễm, tập trung tại các huyện Tân Trụ, Thủ Thừa, Đức Hòa,
Tân Hưng, Vĩnh Hưng... Tương tự, ở Kiên Giang, 51% trong số 3.031 mẫu
nước được kiểm tra bị nhiễm chất độc này.
Đáng quan ngại hơn là thạch tín có mặt ở tất cả các tầng giếng khoan được khảo sát, từ tầng nông
65-130m đến tầng trung bình và tầng sâu.
Các nhà khoa học thuộc Viện Khoa học công nghệ và môi
trường (Thụy Sĩ), Trường ĐH Khoa học tự nhiên Hà Nội và Trung tâm Công
nghệ môi trường và phát triển bền vững cảnh báo: nếu người dân ở những
khu vực này tiếp tục sử dụng nguồn nước này để ăn uống thì chắc chắn
phải chịu những tác hại lâu dài cho sức khỏe do thạch tín gây ra như ở
một số nước.
Giải pháp: mới chỉ là khuyến cáo!
|
Theo
Viện Y học lao động - vệ sinh môi trường và Phòng nước và vệ sinh môi
trường - UNICEF, biểu hiện bệnh liên quan tới tiếp xúc với thạch tín có
trong nguồn nước hay gặp nhất là các tổn thương về da (dày sừng, biến
đổi sắc tố, ung thư da), ung thư phổi, bàng quang và thận... |
Viện Vệ sinh - y tế công cộng, UNICEF khuyến cáo các
cấp chính quyền và ban ngành đoàn thể các địa phương cần có những chính
sách, biện pháp cụ thể để giải quyết tình trạng này, bảo vệ sức khỏe và
tính mạng của nhân dân. Người dân phải được giáo dục nâng cao ý thức về
vấn đề sử dụng và bảo quản tài nguyên nước cũng như ý thức về sự có mặt
của thạch tín trong nguồn nước đang sử dụng.
Ngăn chặn tình trạng khai thác bừa bãi, không kiểm tra
chất lượng nước ngầm, phổ biến nhất ở vùng nông thôn. Hướng dẫn người
dân một số biện pháp sử dụng nước an toàn, sử dụng các nguồn thay thế
(nước mưa, nước bề mặt). Nhanh chóng tiến hành thêm các điều tra về bệnh
học tại các vùng nhiễm thạch tín nặng như Đồng Tháp, An Giang để đánh
giá cụ thể tác hại của thạch tín lên sức khỏe cộng đồng. Đồng thời mở
rộng điều tra, khảo sát sự ô nhiễm thạch tín tại các tỉnh còn lại ở
ĐBSCL để có báo cáo toàn diện về vấn đề này.
Ông Huỳnh Văn Thả, phó chủ tịch UBND huyện An Phú (địa
phương có tỉ lệ nhiễm cao nhất tỉnh An Giang), cho biết huyện đã tuyên
truyền rộng rãi trong dân tuyệt đối không dùng nước giếng khoan trong
sinh hoạt, ăn uống hằng ngày. Trước mắt, khuyên người dân nên sử dụng
nguồn nước thay thế từ sông rạch (qua xử lý tiệt trùng) hoặc nước mưa...
Còn việc lắp đặt hệ thống cung cấp nước sạch cho dân hiện giờ có lẽ
"ngoài khả năng của địa phương”.
Trong khi đó, bà Lê Thị Huệ ở huyện An Phú nói: "Nhà
tôi từ trước tới giờ vẫn sử dụng nước giếng này tắm giặt, ăn uống. Giờ
mới nghe chính quyền nói nước nhiễm độc phải sử dụng nước khác. Nhưng
biết lấy nước ở đâu để thay thế bây giờ. Nước dưới kênh đục ngầu và dơ
lắm nên không dám xài nữa, nước mưa thì đâu có chỗ mà chứa!”.
Giám đốc Sở Khoa học - công nghệ An Giang Cao Văn Be
khẳng định: "Tình hình đang rất bức xúc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức
khỏe của nhân dân đang sử dụng nước giếng khoan. Chúng tôi đã gởi văn
bản kiến nghị lên Bộ Tài nguyên và môi trường xem xét mở rộng điều tra,
khảo sát tình hình ô nhiễm, đầu tư các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm
thạch tín trên địa bàn. Đồng thời tạo nguồn cung cấp nước sạch khác
thông qua nguồn vốn của trung ương hoặc nguồn vốn của nước ngoài”.
Tuy nhiên, hiện nay việc khai thác giếng khoan diễn ra
bừa bãi. Rất nhiều đơn vị, cá nhân đứng ra tổ chức khoan giếng mà không
được cấp phép, nên hầu hết các tiêu chuẩn kỹ thuật giếng khoan của người
dân đang sử dụng là không đạt và các tỉnh không quản lý được chất lượng
nguồn nước ngầm này.
THÁI LŨY - THANH KIỀU
Báo Tuổi Trẻ
Phần 2
Phần 3
